Được viết bởi Hệ thống an toàn trên xe ô tô đang ngày càng được chú trọng để gia tăng tính an toàn, giảm thiểu tối đa thiệt hại nếu chẳng may xảy ra va chạm khi sử dụng!
Đối với những dòng xe đời cũ trước đây, các công nghệ an toàn được xem là những hệ thống xa xỉ, nó gần như chỉ xuất hiện trên những dòng xe hạng sang có giá trị cao (1).
Tuy nhiên ngày nay, đối với những dòng xe đời mới bất kể là dòng xe phổ thông hay cao cấp, có những trang bị an toàn tiêu chuẩn bắt buộc cần phải có. Thậm chí, nhiều hãng xe đang không ngừng chạy đua về mặt công nghệ an toàn.
Bởi các nhà sản xuất biết rằng, an toàn đang là một trong số những vấn đề mà các khách hàng đặc biệt quan tâm. Vậy có những công nghệ an toàn nào trên xe ô tô?
Các hệ thống an toàn trên xe ô tô cơ bản nhất
Dưới đây, 911Workshop sẽ cùng các bạn tìm hiểu về những công nghệ an toàn cơ bản mà trên mỗi chiếc xe hơi có:
1. Hệ thống túi khí
Túi khí là một trong số những trang bị an toàn bị động, giúp bảo vệ người lái và hành khách nếu như chẳng may xảy ra tai nạn.
Khi xe ô tô bị va chạm mạnh trực tiếp, lực quán tính sẽ khiến người lái và hành khách lao về phía trước dẫn tới va đập mạnh. Lúc này, túi khí sẽ bung ra nhằm giảm thiểu tối đa chấn thương.
Là hệ thống an toàn trên xe ô tô cơ bản, túi khí được trang bị trên cả những dòng xe giá rẻ như Hyundai i10, Kia Morning…
Xem chi tiết về: túi khí ô tô
2. Chống bó cứng phanh ABS
Hệ thống chống bó cứng phanh ABS (Anti-lock braking systems) là trang bị an toàn trên ô tô, giúp loại bỏ tình trạng phanh xe bị bó cứng.
Khi không có ABS mà ô tô phanh gấp, rất dễ xảy ra tình trạng bó cứng phanh vì má phanh ghì chặt vào đĩa phanh. Điều này khiến bánh xe dừng quay, mất đi độ bám đường và khiến xe trượt dài, mất lái.
Còn khi có ABS, hệ thống sẽ phát hiện một hoặc nhiều bánh xe giảm tốc bất thường so với các bánh còn lại, hệ thống ABS sẽ liên tục điều khiển tăng/giảm áp suất dầu để phanh nhấp/nhả liên tục thay vì ghì chặt như những loại phanh thông thường. Qua đó giúp người lái kiểm soát và giúp xe dừng lại một cách an toàn.
Phanh ABS đang là một trong số những hệ thống an toàn trên xe ô tô tiêu chuẩn, được trang bị hầu hết trên toàn bộ các dòng xe, kể cả những dòng xe giá rẻ nhất.
Xem chi tiết thông tin và sửa chữa hệ phanh ABS
3. Phân bổ lực phanh điện tử EBD
Sự phân bổ tải trọng giữa các bánh xe luôn có sự chênh lệch. Động cơ xe luôn là bộ phận có tải trọng lớn nhất, đồng thời nó được lắp đặt phía trước xe. Do đó tải trọng lên các bánh trước luôn lớn hơn so với các bánh sau.
Khi đạp phanh, lực quán tính cũng sẽ khiến bánh trước có tải trọng lớn hơn so với các bánh sau. Một trường hợp khác nữa là khi xe quay vòng, tải trọng tác dụng lên hai bánh ngoài lớn hơn so với các bánh trọng.
Do đó, để quá trình phanh trở nên hiệu quả nhất, lực phanh cần phải được phân bố dựa trên tỷ lệ tải trọng trên từng bánh xe. Nhiệm vụ này thường được van điều hòa lực phanh cơ khí đảm nhận. Tuy nhiên độ hiệu quả là không cao.
Với hệ thống phân bổ lực phanh EBD (Electronic brakeforce distribution), nó sẽ giúp phân bổ lực phanh sao cho tương ứng với tỷ lệ phân bổ tải trọng trên từng bánh xe. Hệ thống sẽ tính toán dựa trên tốc độ khác nhau giữa các bánh xe, để điều chỉnh và cân bằng lực phanh sao chù đạt được độ hiệu quả phanh tốt nhất.
Xem chi tiết về hệ thống EBD
4. Hỗ trợ phanh khẩn cấp BA
Hiệu quả khi phanh sẽ phụ thuộc vào lực đạp bàn đạp phanh. Trong trường hợp khẩn cấp, người lái có thể không đạp phanh đủ lực khiến quãng đường phanh bị dài hơn, hiệu quả phanh không được tối ưu. Điều này dễ dẫn đến những va chạm mạnh do không dừng kịp lúc.
Với hệ thống an toàn trên xe ô tô hỗ trợ phanh khẩn cấp BA (Braking Assist), chúng sẽ giúp khắc phục tình trạng trên bằng cách hỗ trợ thêm lực phanh trong những tình huống khẩn cấp.
Điều này được diễn ra thông qua việc kích hoạt bộ khuếch đại lực phanh. Qua đó giúp quãng đường phanh được rút ngắn tối đa.
Xem chi tiết ngay: hệ thống phanh khẩn cấp BA
5. Cân bằng điện tử ESP
Việc điều khiển xe ở trong điều kiện đường trơn trượt, chạy xe tốc độ cao, vào cua gấp… có thể khiến xe bị thừa/thiếu lái. Lúc này, bánh xe sẽ mất đi độ bám đường nên xe trượt dài văng ngang hoặc văng đuôi.
Khi nhận thấy góc đánh lái và góc quay của thân xe có sự sai lệch, hệ thống ESP (Electronic Stability Programme) sẽ can thiệp để điều chỉnh lại tốc độ của các bánh xe. Một số hệ thống cân bằng điện tử hiện đại hơn còn có thể can thiệp làm giảm đi momen xoắn từ động cơ truyền tới các bánh xe.
Chi tiết về hệ thống ESP
6. Cảnh báo phanh khẩn cấp ESS
Hệ thống cảnh báo phanh khẩn cấp ESS (Emergency Signal System) là trang bị giúp phát ra tín hiệu cảnh báo khi xe phanh gấp, để những người lưu thông cùng có thể sớm nhận biết và xử lý kịp thời.
Khi phát hiện ra xe phanh khẩn cấp, hệ thống an toàn trên xe ô tô này sẽ kích hoạt bộ phận tín hiệu gồm đèn hay chuông báo để phát ra cảnh báo.
Xem chi tiết hệ thống ESS
7. Hệ thống an toàn kiểm soát lực kéo TCS
Khi phanh, đánh lái gấp hay vào cua ở tốc độ cao… bánh xe dễ mất lực kéo khiến xe trượt dài. Hệ thống TCS (Traction control system) sẽ giúp kiểm soát lực kéo nhằm ngăn ngừa tình trạng này.
Cụ thể, bằng cách tác dụng phanh và can thiệp điều chỉnh momen xoắn của động cơ, hệ thống TCS có thể giảm tốc độ của bánh xe và giúp lấy lại lực kéo. Qua đó giúp xe ổn định và di chuyển theo đúng quỹ đạo.
8. Hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC
Khi đang chạy xe ở đường đèo dốc, nếu như người lái cần phải tạm dừng và khởi động lái, dù là với xe số sàn hay số tự động thì điều này cũng gây ra khó khăn khi phải vừa đạp chân phanh và chân ga.
Bởi nếu như sau khi nhả bàn đạp phanh, mà ga lại quá chậm khiến xe không đủ lực kéo và lùi về phía sau. Còn nếu như nhả phanh và đạp ga của mạnh thì dễ mất kiểm soát tốc độ, có thể tông trúng xe phía trước.
Với hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC (Hill-start Assist Control), hệ thống sẽ giúp xe tự động giữ chân phanh để người lái chuyển sang chân ga khi muốn khởi hành. Qua đó giúp người lái dễ dàng xử lý hơn trong các tình huống lên/xuống dốc.
Cùng với hệ thống cân bằng điện tử, hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc cũng là một trong số các hệ thống an toàn trên xe ô tô được ứng dụng rất phổ biến. Hầu hết các dòng xe hạng B trở lên đều được trang bị hệ thống này.
Xem chi tiết hệ thống HAC
9. Hệ thống điều khiển hành trình Cruise Control
Cruise Control là hệ thống giúp xe tự động duy trì tốc độ đã được cài đặt trước đó.
Hệ thống hoạt động bằng cách điều chỉnh độ mở của bướm ga, để xe có thể tự động chạy với vận tốc mà người lái mong muốn. Lúc này, người lái có thể hoàn toàn không cần tác động vào chân ga.
Được đánh giá là một trong số những công nghệ hỗ trợ rất nhiều đối với những ai thường xuyên chạy đường cao tốc, đường trường.
Bởi người lái có thể thư giãn chân, giúp đỡ mệt mỏi và áp lực khi liên tục phải đạp ga. Ngoài ra, Cruise Control còn được xem là một cách tiết kiệm xăng hiệu quả bởi xe vận hành ổn định.
Tìm hiểu chi tiết hệ thống Cruise Control
10. Hệ thống an toàn trên xe ô tô camera lùi
Camera lùi cũng được xem là một trong số những trang bị an toàn trên ô tô. Khi người lái lùi xe sẽ xuất hiện điểm mù rất lớn ngay sau đuôi xe. Điều này khiến việc lùi xe gặp nhiều khó khăn, thậm chí còn có thể dẫn đến những tình huống nguy hiểm.
Với camera lùi, người lái có thể quan sát toàn bộ khung cảnh phía sau xe. Góc quay của camera lùi có thể đạt tới 170 độ. Một số dòng camera lùi còn có thể xoay chuyển góc quay theo góc đánh lái vô lăng.
Camera lùi được đánh giá là một trong số những tính năng hỗ trợ đắc lực khi lùi xe, đặc biệt là trong những không gian hẹp. Đây là hệ thống an toàn của đa số các dòng xe phổ thông, kể cả các dòng xe 5 hay 7 chỗ như Toyota Innova, Suzuki Ertiga, Mitsubishi Xpander…
11. Cảm biến lùi
Tương tự như camera lùi, cảm biến lùi cũng hỗ trợ người lái lùi xe trong điều kiện thiếu tầm nhìn. Hệ thống cảm biến lùi hỗ trợ đỗ xe giúp phát hiện và cảnh báo người lái về các vật cản, đồng thời ước tính khoảng cách giữa xe và vật cản trong khi lùi. Nhờ đó là người lái xe có lùi đỗ một cách an toàn, hạn chế tối đa các va chạm.
Các công nghệ an toàn trên những dòng xe cao cấp
Ngoài những hệ thống an toàn trên xe ô tô phổ biến được trang bị ở hầu hết các dòng như ở trên, thì có những trang bị an toàn ô tô khác cao cấp hơn đã bị các nhà sản xuất lược bỏ đi để giảm thiểu chi phí sản xuất.
Người dùng có thể lựa chọn trang bị thêm nếu như muốn:
1. Hệ thống giữ phanh tự động AH
Trong những tình huống dừng xe tạm thời như dừng chờ đèn đỏ, đón/trả khách, người lái cần phải đạp phanh liên tục để tránh xe bị trôi. Điều này tương tối bất tiện.
Với hệ thống giữ phanh tự động AH (Auto Hold), nó sẽ tự động giữ phanh trong những tình huống trên. Người lái chỉ cần kích hoạt hệ thống là có thể rời chân khỏi bàn đạp phanh.
2. Phanh tay điện tử EPB
Có đôi khi người lái khi xuống xe mà quên kéo phanh tay, điều này khiến xe có thể bị trôi tự do. Cũng có một số khác quên thả phanh tay trước khi khởi hành.
Với hệ thống phanh tay điện tử EPB (Electronic Parking Brake), hệ thống sẽ tự động chuyển về phanh tay khi cần số chuyển về P và tự động nhả phanh khi xe chạy.
Tính năng giúp tránh được tình trạng người lái quên kéo hoặc hạ phanh tay.
3. Hỗ trợ đổ đèo/xuống dốc HDC
Khi chạy xe đổ đèo hay xuống dốc cao, việc kiểm soát tốc độ xe trở nên khó khăn hơn. Nếu không biết cách phanh động cơ, người lái bắt buộc phải rà phanh chân. Điều này tương đối nguy hiểm, bởi khì ra phanh sẽ khiến má phanh bị nóng, khiến phanh bị bó cứng hoặc xe bị mất phanh.
Hệ thống hỗ trợ đổ đèo/xuống dốc HDC (Hill Descent Control System) là một hệ thống an toàn trên xe ô tô giúp kiểm soát tốc độ của xe khi đổ đèo/xuống dốc.
Hệ thống sẽ can thiệp điều chỉnh phanh và momen xoắn động cơ, từ đó làm giảm tốc độ của các bánh xe. Qua đó giúp người lái không cần phải quan tâm quá nhiều tới việc phanh hay chuyển số.
Chi tiết về hệ thống hỗ trợ đổ đèo HDC
4. Kiểm soát hành trình thích ứng ACC
Là sự nâng cấp của hệ thống Cruise Control, hệ thống kiểm soát hành trình thức ứng ACC (Adaptive Cruise Control) có chức năng giúp duy trì tốc độ đã cài đặt, đồng thời còn có thể tự đồng điều chỉnh tốc độ để duy trì khoảng cách an toàn với xe phía trước.
Adaptive Cruise Control kiểm soát tốc độ xe bằng cách điều chỉnh bướm ga! Trong trường hợp điều chỉnh bướm ga không đủ giúp xe giảm tốc an toàn, Adaptive Cruise Control sẽ kích hoạt thêm hệ thống phanh xe.
Đây là hệ thống an toàn cao cấp, thường chỉ được trang bị trên những dòng xe hạng sang và một ít phiên bản cao cấp của các dòng xe hạng.
5. Hệ thống cảnh báo va chạm phía trước FCW
Đa phần các vụ tai nạn đều va chạm trực diện từ phía trước. Với hệ thống cảnh báo va chạm phía trước FCW (Forward Collision Warning), hệ thống sẽ cảnh báo người dùng bằng cách rung vô lăng, âm thanh và hình ảnh nếu như nhận thấy những tình huống có khả năng va chạm phía trước.
Ngoài ra, khi hệ thống an toàn trên xe ô tô đã đưa ra cảnh báo mà không nhận thấy người lái phản ứng, FCW có thể tự động tác dụng phanh theo các cấp độ khác nhau để giảm tốc độ của xe.
Hệ thống này có nhiều tên gọi khác nhau như: hệ thống phanh giảm thiểu va chạm, phanh tự động, phanh thông minh…
6. Cảnh báo áp suất lốp TPMS
Áp suất lốp có thể ảnh hưởng đến tính an toàn khi sử dụng xe. Nếu như lốp bị non hơi sẽ dễ bị thủng hay nổ lốp.
Hệ thống cảnh báo áp suất lốp Tire-pressure monitoring system là hệ thống an toàn trên ô tô, giúp theo dõi áp suất lốp và đưa ra cảnh báo khi áp suất lốp không đạt thông số tiêu chuẩn.
Xem ngay chi tiết về: cảm biến áp suất lốp tpms
7. Cảnh báo lệch làn đường LDW
Hệ thống cảnh báo lệch làn LDW (Lane Departure Warning) là trang bị an toàn giúp cảnh báo cho người lái nếu như phát hiện xe đang chạy lệch làn đường.
Thông qua camera để nhận diện vạch kẻ đường, LDW sẽ biết được khi nào xe chệch làn đường. Từ đó đưa ra cảnh báo cho người lái thông qua âm, hình ảnh, hay rung vô lăng.
Để hạn chế việc cảnh báo sai, hệ thống LDW chỉ hoạt động trong những điều kiện nhất định như: xe chạy ổn định ở tốc độ cao, xe không bật đèn xi-nhan, xe đang chạy trên đường thẳng…
Xem chi tiết hệ thống cảnh báo lệch làn đường LDW
8. Hỗ trợ duy trì làn đường LKA
Hệ thống an toàn trên xe ô tô hỗ trợ duy trì làn đường LKA (Lane Keeping Assist) là công nghệ an toàn cao cấp hơn của hệ thống cảnh báo lệch làn LDW. Khi nhận thấy xe chạy lệch làn, hệ thống sẽ can thiệp để giữ xe chạy đúng làm đường.
Cụ thể, nếu xe có dấu hiệu lệch làn, LKA sẽ điều chỉnh momen xoắn để chống lại sự chuyển động lệch làn của xe thông qua hệ thống lái điện.
Nếu như sau 100 giây mà việc tự động điều chỉnh momen xoắn không đủ để giúp xe duy trì làn đường, thì hệ thống sẽ cảnh báo tới người lái bằng tín hiệu âm thanh và rung vô lăng.
9. Hỗ trợ chuyển làn ALCA
Hệ thống an toàn hỗ trợ chuyển làn ALCA (Active Lane Change Assist)giúp tự động điều hướng xe chuyển làn đường dự kiến một cách an toàn nhất.
Cụ thể, hệ thống cảm biến hay radar đa chế độ sẽ kiểm tra các phương tiện di chuyển phía sau và bên hông xe.
Nếu không nhận thấy chướng ngại vật và đủ điều kiện an toàn, xe sẽ tự động chuyển làn đường. Hệ thống này sẽ chỉ hoạt động trong một số điều kiện nhất định và xe phải chạy >80km/h.
10. Cảnh báo người và phương tiện cắt ngang khi lùi RCTA
Trong quá trình lùi xe, việc quan sát trở nên khó khăn hơn. Ngoài ra, khi lùi xe mà có người hay hay phương tiện khác đi tới mà không thấy sẽ rất nguy hiểm.
Với hệ thống an toàn trên xe ô tô cảnh báo người và phương tiện cắt ngang khi lùi RCTA (Rear Cross-Traffic Alert), chúng sẽ phát hiện và cảnh báo tới người lái khi có người hay phương tiện cắt ngang.
Hệ thống hoạt động dựa trên các tín hiệu của radar và cảm biến phía sau. Khi có người hay phương tiện di chuyển gần đó, RCTA sẽ cảnh báo đến người lái thông qua âm thanh và hình ảnh trên bảng đồng hồ.
11. Cảnh báo điểm mù BSM
Một trong số những nguyên nhân dẫn tới những vụ tai nạn khi điều khiển xe ô tô đó chính là điểm mù. Cho dù gương chiếu hậu có chỉnh đúng cách thì vẫn sẽ có những điểm mù mà người lái không thể quan sát được.
Với hệ thống an toàn cảnh báo điểm mù BSM (Blind Spot Monitor), chúng sẽ phát hiện và cảnh báo cho người lái khi xe phía sau hoặc bên hông chạy sát xe mình. Hệ thống BSM hoạt động dựa trên tín hiệu thu về từ các bộ phát sóng điện tử lắp ở gương chiếu hậu hai bên, hai bên thân xe và cản sau xe…
Bộ điều khiển BSM sẽ phát tín hiệu thông qua đèn cảnh báo ở góc trên của gương chiếu hậu. Ngoài ra, nó còn có thể phát ra tín hiệu âm thanh bíp và rung vô lăng.
Hệ thống an toàn cảnh báo điểm mù BSM được đánh giá giúp ích nhiều cho người lái trong việc theo dõi các diễn biến quanh xe. Do đó ngoài xe hạng sang, công nghệ này hiện được áp dụng ngày càng phổ biến hơn trên các dòng sedan tầm trung trở lên.
12. Hệ thống an toàn trên xe ô tô hỗ trợ đỗ xe thông minh
Đối với những tay lái non, hay phụ nữ điều khiển xe… việc đưa xe vào chỗ đậu an toàn cũng là một thử thách lớn. Với hệ thống đỗ xe thông minh, việc đưa xe vào vị trí đỗ một cách an toàn trở nên dễ dàng hơn nhiều.
Hệ thống sẽ xác định các vật cản xung quanh bằng radar, cảm biến và camera. Sau đó hệ thống trợ lực điện sẽ giúp xe đánh lái vào khoảng trống. Người lái hoàn toàn có thể rời tay ra khởi vô lăng.
Người lái hoàn toàn có thể rời tay khỏi vô lăng. Với một số hệ thống đỗ xe tiên tiến hơn, người lái thậm chí có thể rời khỏi xe và cho xe tự đỗ vào chỗ thông qua việc điều khiển từ smartphone.
Hiện nay hệ thống hỗ trợ đỗ xe thông minh được nhiều hãng xe phát triển với tên gọi riêng như Active Park Assist (Ford), Intelligent Parking Assist (Toyota), Parking Pilot và Remote Parking Pilot (Mercedes), Parking Assistant (BMW), Active Park Assist Pilot (Volvo), Park Steering Assistant (Volkswagen)…
13. Đèn pha thích ứng thông minh
Khi điều khiển xe vào ban đêm, không ít người cảm thấy việc chuyển đổi chế độ đèn pha/cos là vô cùng bất tiện. Nếu như bật pha thì có thể gây chói mắt cho xe chạy ngược chiều. Nhưng nếu để cos thì cường độ ánh sáng không thể đảm bảo cung cấp tầm nhìn tốt nhất.
Với hệ thống an toàn trên xe ô tô đèn pha thích ứng thông minh, đèn xe sẽ đạt được cường độ ánh sáng mạnh hơn, đảm bảo tầm nhìn tốt hơn nhưng không làm chói mắt các phương tiện chạy đối diện. Ngoài ra, cường độ ánh sáng còn tự động thay đổi theo tốc độ xe.
Hệ thống an toàn đèn pha thích ứng hiện được nhiều hãng xe ô tô phát triển với nhiều tên gọi khác nhau như Mercedes là Multibeam, BMW là Adaptive Headlight, Audi là Matrix Headlight, Lexus là Bladescan…
14. Camera 360 độ
Xung quanh xe có nhiều điểm mù mà người lái không thể quan sát được. Camera 360 độ là loại camera có thể giúp người lái quan sát được toàn cảnh xung quanh xe, loại bỏ đi những điểm mù, góc khuất.
Thông qua hình ảnh từ camera, người lái có thể chủ động tránh những tình huống va quẹt, va chạm, nhất là khi lái xe hay lùi đỗ trong không gian hẹp.
Camera 360 độ hiện đã có mặt trên nhiều mẫu xe phân khúc phổ thông như: Toyota Corolla Cross, Mazda CX-5, Kia Sorento, VinFast Lux A2.0, VinFast Lux SA2.0…
Các hệ thống an toàn trên xe ô tô mang đến rất nhiều lợi ích, sự tiện nghi và đảm bảo tối đa tính an toàn khi sử dụng. Do đó, các nhà sản xuất đang ngày càng ưu tiên nâng cấp và bổ sung thêm nhiều trang bị an toàn mới.
Cám ơn các bạn đã theo giõi, các bạn có thể tham khảo thêm chủ đề tương tự: Tất cả các loại cảm biến trên ô tô chi tiết
